Nederlandse gemeenteraadsleden besteden in 2021 gemiddeld 70% van hun tijd aan bestuurlijke taken, en 25,4% van hun tijd aan volksvertegenwoordigende taken. Hiermee wordt de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemeentebestuur (50/50) nog altijd niet gehaald. Sterker nog: raadsleden zijn een groter deel van hun tijd aan bestuurlijke taken gaan besteden. Dit blijkt uit het zevende Nationaal Raadsledenonderzoek (NRO2021) uitgevoerd door bestuurskundig adviesbureau Daadkracht.
Het NRO2021 wordt op zaterdagochtend 20 november 2021 aangeboden aan de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, tijdens de Algemene Ledenvergadering van de vereniging.
Tijdsbesteding raadswerk
De gemiddelde tijdsbesteding in 2021 van raadsleden bedraagt 16,75 uur per week. Dit is een daling van 0,42 uur ten opzichte van 2019. De verschillen tussen raadsleden blijven echter groot. Qua gemeentegrootte is te zien dat de raadsleden in de kleinste gemeenten (minder dan 15.000 inwoners) het minst aantal uren aan het raadswerk besteden, gemiddeld 15 uur. De uren lopen op naarmate de gemeente groter wordt. Raadsleden in de grootste gemeenten (meer dan 150.000 inwoners) besteden gemiddeld 21,6 uur aan het raadswerk. 54,3% van de raadsleden geeft aan tevreden te zijn over de tijdsbesteding. Dit is minder dan in 2019, toen 63,2% van de raadsleden aangaf tevreden te zijn.
Tijdsverdeling
Het verschil in tijdsbesteding tussen bestuurlijke en volksvertegenwoordigende taken is toegenomen sinds 2019. Toen werd 64,4% van de tijd aan bestuurlijke taken besteed en 31,3% aan vertegenwoordigende taken. Uit de resultaten blijkt dat Raadsleden in 2021 gemiddeld 70% van hun tijd aan bestuurlijke taken, en 25,4% van hun tijd aan volksvertegenwoordigende taken besteden. Hiermee wordt de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemeentebestuur (50/50) nog altijd niet gehaald. Sterker nog: raadsleden zijn een groter deel van hun tijd aan bestuurlijke taken gaan besteden.
Raadsvergoeding
Over de gehele breedte is de honorering voor raadsleden toegenomen sinds 2019. Het gemiddelde uurtarief in 2021 is €17,94. Dit is €1,13 meer dan in 2019. Sinds 2019 zijn de verschillen tussen het uurloon van raadsleden uit verschillende gemeenten verminderd, gezien de verhoging van de vergoeding voor raadsleden uit kleinere gemeenten. Naast de vergoeding is ook de tevredenheid over de vergoeding licht gestegen. In 2021 is 55,1% van de raadsleden tevreden over de vergoeding, tegenover 54,7% in 2019. In tegenstelling tot 2019, toen de raadsleden uit de kleinste gemeenten het meest tevreden waren, loopt de tevredenheid over de vergoeding nu juist op wanneer de gemeente groter wordt.
Stopredenen
Door de Nederlandse Vereniging voor Raadsladen is geconstateerd dat elke raadsperiode ongeveer 40% van de raadsleden vervangen wordt. Een deel van de raadsleden wordt na elke periode vervangen als gevolg van de verkiezingsuitslag. De vraag is of hiermee de 40% verklaard wordt van raadsleden die stopt. In deze editie van het Nationaal Raadsledenonderzoek wordt daarom nader ingegaan op de vraag wat de redenen zijn om te stoppen als raadslid. Van de 796 raadsleden geeft 17,7% aan zelf te willen stoppen na de volgende periode, los van de verkiezingsuitslag. Raadsleden die aangeven dat ze willen stoppen, besteden gemiddeld 71,7% van hun tijd aan bestuurlijke activiteiten en 23,7% van hun tijd aan volksvertegenwoordigende activiteiten. De meest genoemde redenen om te stoppen met het raadswerk hebben te maken met tijdbesteding. Raadsleden hebben in dit geval bijvoorbeeld behoefte aan meer vrije tijd, of willen hun tijd liever besteden aan andere hobby’s en/of familie.
Wanneer het gaat om de beleving van verschillende onderdelen van het raadswerk, geven raadsleden die zeggen te willen stoppen minder tevreden te zijn over baangerichte aspecten van het raadswerk. Zij geven minder vaak aan variatie in het werk te ervaren, te leren van het raadswerk en plezier te hebben bij het uitvoeren van hun taken. Daarnaast ervaren raadsleden die stoppen minder vaak invloed te hebben in de raad. Opvallend is dat raadsleden die stoppen, positiever zijn over het functioneren van de raad dan raadsleden die doorgaan.
Over het Nationaal Raadsledenonderzoek
Het Nationaal Raadsledenonderzoek 2021 is het zevende trendonderzoek naar de tijdsbesteding en werkzaamheden van Nederlandse gemeenteraadsleden. Het onderzoek volgt op dat uit 2007, 2009, 2012, 2014, 2017 en 2019. Het bestaat, naast literatuur-en oriënterend onderzoek, uit een digitale enquête onder 8.554 raadsleden. Deze vragenlijst is door 799 (9,34%) respondenten ingevuld. Deze editie onderzoek is tot stand gekomen in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Het volledige rapport, bijbehorende bijlagen en voorgaande studies vind je via www.nationaalraadsledenonderzoek.nl.
Over Daadkracht
Sinds 1999 bouwt Daadkrachtaan de digitale overheid. Wij leveren advies en ondersteuning op gebied van elektronisch bekendmaken, organisatievraagstukken gerelateerd aan digitale dienstverlening en we creëren opleidings- en ervaringsplekken voor jong talent. Daadkracht bestaat uit vier bedrijven: Daadkracht Bekendmaken (sinds 1999), Daadkracht Advies (sinds 2008),Daadkracht Digitaal (sinds 2017) en Daadkracht Talent (sinds 2018).
Over De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden stelt zich ten doel om raadsleden en gemeenteraden sterk en krachtig in positie te krijgen onder het motto: ‘Een sterke raad doet ertoe’. De activiteiten, evenementen en informatie door en van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden zijn gericht op het zo goed mogelijk vervullen van de rol in de gemeenteraad. Daarnaast gaat het om een optimale vervulling van de rol in het lokaal en regionaal politiek-bestuurlijke krachtenveld door individuele raadsleden.